Dəyərlər və prinsipləri qarışdırmaq biznes fəlsəfəsinə ən böyük zərbələrdən biridir. Bu qarışıqlıq həm davranışlarımızı düzgün istiqamətləndirməyə mane olur, həm də şirkət və icmanın mədəniyyətini yanlış yola aparır.
Prinsiplər və dəyərlər arasındakı fərq nədir?
Prinsiplər — şirkətin qırmızı xətti, yəni aşağı düşülməyən limitlərdir. Məsələn, dürüstlük prinsipi o deməkdir ki, şirkətdə dürüstlükdən güzəştə gedilmir. Prinsiplər qoruyur, məhdudlaşdırır, təhlükəsizlik yaradır.
Dəyərlər isə şirkəti və insanları irəli aparan, onları stimullaşdıran və inkişaf etdirən “yaşıl işıqlar”dır. Dəyərlər fərdi olur — sahibkarın, liderin dəyərləridir, və bu fərdi dəyərlər komandada prinsip kimi təqdim edilə bilər.
Niyə prinsipləri dəyər kimi təqdim etmək problem yaradır?
Prinsiplər məhdudlaşdırır, dəyərlər isə inkişaf etdirir. Prinsipləri dəyər kimi göstərmək şirkətin və ya komandanın özünü sıxılmış kimi hiss etməsinə səbəb olur.
Sahibkarın fərdi dəyərləri komandaya “dəyər” kimi yüklənəndə, komanda üzvləri onları şəxsi məsuliyyət kimi qəbul etməyə bilər. Bu da qarşılıqlı anlaşılmazlıq və narazılıq yaradır.
Praktik nümunə
Bir şirkətdə “kağızların təkrar istifadəsi” kimi davranış iş prinsipi ola bilər. Ofisdə xüsusi qutuya istifadə olunmuş kağızı atan əməkdaş, evdə isə bunu etməyə bilər. Bu, onun fərdi dəyəri deyil, iş prinsipidir.
İcra və razılaşmanın önəmi
Razılaş və icra et prinsipi iş mühitində ən vacib məqamlardan biridir. Əgər hər hansı qərar və ya iş prinsipi yazılı şəkildə razılaşdırılmayıbsa, icrası çətin olur və mübahisələr yaranır.
Yazılı və aydın prinsiplər komanda üçün yol xəritəsi rolunu oynayır, subyektiv qərarların qarşısını alır.
Dəyərlər niyə vacibdir?
Öz üstün dəyərlərini bilən şəxs vaxtını, enerjisini və resurslarını məqsədəuyğun istiqamətə yönəldə bilir.
Dəyərlər — fərdin və liderin fəaliyyətini şərtləndirən, ona məna verən daxili “silahdır”.
Nəticə
Öz dəyərlərini bilməyən başqasının dəyərlərini də başa düşə bilməz. Müasir biznes fəlsəfəsi fərdi dəyərlərin müəyyən edilməsindən başlayır.
