İntellekt mövzusu həmişə insanları düşündürüb və düşündürəcək. Amma ilk öncə intellekt və intellektuallıq anlayışlarını aydınlaşdırmaq lazımdır. Bu, informasiyanın qəbulu zamanı həcm və məzmun arasındakı uyğunluğu başa düşmək üçündür.
İntellekt və İntellektuallıq Fərqi
İntellektuallıq — Latınca “qavramaq” sözündən gəlir. Bu, informasiya mübadiləsində məlumatın qəbulu, emalı və ötürülməsi prosesidir.
İntellekt isə — bir həcm, məcmu, bir bütövlükdür.
Fərqindəlik ilə intellektuallıq çox bağlıdır: fərqindəlik subyektin informasiya qəbulunda öz mühitindən ayrılma hissi, intellektuallıq isə reaksiyasıdır. Master şüur fərqindəliyi, intellektuallıq isə intellekti formalaşdırır. Duyğu, düşüncə və davranış isə bu ikisini birləşdirir.
İntellektin Tarixi və İnsan Marağı
İnsan minilliklərdir özünü daha yaxşı dərk etmək üçün çalışır. Marağımız, öyrənmə ehtiyacımızın əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Maraqsız insan ətrafında nə baş verir, fərqinə belə varmaz. Marağın iqtisadi, siyasi və sosial kontekstləri vardır və bizim intellektual inkişafımızda əsas rol oynayır.
İntellekt Növləri
İntellektin müxtəlif növləri var — sosial intellekt, bədii intellekt və s. Bunlar mənbə və tətbiq sahələrinə görə fərqlənirlər.
Süni İntellekt: Reallıq və Qorxular
Süni intellekt kompüter proqramları və sistemləri vasitəsilə insan intellektinin funksiyalarını təqdim etməyə və bəzən üstələməyə çalışan sahədir.
Amma onu elə böyük pafosla təqdim edirik ki, qorxmağa başlayırıq. Əslində, süni intellekti proqramlaşdıran insan zəkasıdır. Tarix boyu süni intellekt müxtəlif formalar alıb: mexanika, avtomatika, paltaryuyan maşınlar, bankomatlar, Siri və sair.
İşsiz qalma qorxusu bəzi sahələrdə həqiqətdir, amma ən önəmlisi — maraqdır. Marağımızı itirdiyimiz sahələrdə rəqabət azalıb. Amma maraq olan sahələrdə insanlar yeni peşələrə yiyələnir. Məsələn, kassir Tomanın peşəsi avtomatlaşdırılıb, amma o beynəlxalq mühasibat kursuna yazılıb.
Süni intellektin əvəzlədiyi işlər sadəcə texnologiyanın inkişaf mərhələsidir. Panikaya əsas yoxdur, əsas fərqindəlik və adekvat reaksiyadır.
Emosional İntellekt: Duyğuları Anlamaq və İdarə Etmək
Emosional intellekt — emosiyaların, niyyətlərin və motivlərin dərki üçün lazım olan bilik və bacarıqlar toplusudur. Bu, həm öz, həm də başqalarının emosiyalarını anlamaq, idarə etmək qabiliyyətidir.
Sadə bir formul var: Negativ emosiyalar nəticənin gözləntidən, düşüncənin isə davranışdan çox olması ilə yaranır. Bu formulu başa düşməklə öz emosiyalarımızı idarə etmək mümkündür.
Nəticə
İntellekt və intellektuallıq fərqli, amma bir-birini tamamlayan anlayışlardır.
İnsan marağı intellektual inkişafın əsas hərəkətverici qüvvəsidir.
Süni intellekt təbii inkişafdır, qorxuya yox, adekvat adaptasiyaya ehtiyac var.
Emosional intellekt isə insan münasibətlərində və özünü idarəetmədə önəmlidir.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
